مهم ترین نکات در مورد تفاوت مالیات بر ارزش افزوده و عملکرد

مالیات‌های دولتی هزینه‌هایی هستند که دولت برای تأمین هزینه‌های خود از شهروندان و شرکت‌ها دریافت می‌کنند. مالیات عملکردی و ارزش افزوده، دو نوع اصلی مالیات است، به این صورت که مالیات عملکردی بر اساس درآمد شخص یا شرکت، محاسبه شده و در بسیاری از کشور‌ها به عنوان منبع اصلی درآمد دولت به حساب می‌آید. این در حالی است که مالیات ارزش افزوده بر اساس مقدار ارزش افزوده به یک کالا یا خدمات، برداشت می‌شود. برای آشنایی بیشتر با این دو نوع مالیات و نحوه محاسبه آن‌ها با ما همراه باشید.

مالیات عملکرد چیست؟

مالیات عملکرد به معنای انتقال بخشی از سود بنگاه‌ها و شرکت‌های فعال در اقتصاد است. این مالیات به عنوان یکی از مالیات‌های مستقیم شناخته می‌شود که در قانون، شامل ۸۰ ماده در زمینه‌های مختلف است. دولت به عنوان فراهم‌کننده زمینه و امکان دست‌یابی به سود، پرداخت این مالیات را برای افراد و بنگاه‌ها اجباری کرده است. پرداخت و محاسبه این مالیات، به عنوان یکی از اصلی‌ترین تکالیف مالیاتی، بر عهده مودیان است و باید در قالب اظهارنامه عملکرد ارائه شود.

مقالات مرتبط : مشاور مالیاتی به چه قوانینی باید تسلط داشته باشد؟

نحوه محاسبه مالیات عملکرد

اظهارنامه مالیات عملکرد در تابستان ارائه می‌شود. با این حال، در مواردی که سال مالی برای بنگاه‌ها در دوره‌های میانی سال قرار دارد، آن‌ها باید پس از گذشت چهار ماه از پایان سال مالی، اظهارنامه خود را ارسال کرده و مالیات خود را پرداخت کنند. معمولاً سال مالی شرکت‌ها در ایران از ۱ فروردین آغاز می‌شود و تا پایان تیرماه مهلت ارسال اظهارنامه عملکرد و پرداخت مالیات دارند. باید توجه داشت که پرداخت مالیات عملکرد باید به صورت نقدی یا اقساطی انجام شود و حداقل ۴۰% آن باید به صورت نقدی پرداخت گردد.

یک نکته مهم دیگر این است که در هر صورت اشخاص حقوقی باید در مهلت مقرر اظهارنامه خود را ارسال کنند. در صورت عدم رعایت این مهلت، باید جریمه پرداخت نمایند. علاوه بر این، برخی اشخاص حقوقی می‌توانند با ارائه اظهارنامه خود در مهلت مقرر، از برخی امتیازات مالیاتی مانند کاهش مالیات قابل پرداخت خود برای سال بعد استفاده کنند. در موارد خاص، مهلت ارسال اظهارنامه مالیات عملکرد به دلیل عواملی مانند شیوع ویروس کرونا توسط سازمان امور مالیاتی کشور تمدید شده و افراد می‌توانند در این مهلت اظهارنامه خود را ارسال کنند.

مالیات عملکرد حقیقی

بر اساس قانون، اشخاص حقیقی می‌توانند هزینه‌های خود را از درآمد خود کسر کنند؛ اما باید مواردی همچون هزینه‌های شخصی، هزینه‌های غیرضروری، هزینه‌هایی که مربوط به کسب و کار نیستند و هزینه‌هایی که با قوانین و مقررات کشور در تعارض هستند، را مستثنی کنند.

بر اساس این قانون، اشخاص حقیقی باید برای محاسبه درآمد خود از سال مالی قبل استفاده کنند و در آخرین روز مهلت ارسال اظهارنامه، مالیات خود را به مقدار محاسبه شده پرداخت نمایند. در صورتی که مالیات پرداخت نشود یا مقدار پرداختی کمتر از حداقل مجاز باشد، افراد مورد نظر با جرائم مالیاتی مواجه خواهند شد.

مالیات عملکرد حقوقی

اشخاص حقوقی نیز موظف هستند تا حداکثر چهار ماه پس از پایان سال مالیاتی، اظهارنامه، ترازنامه، حساب سود و زیان و اطلاعات هویتی شرکا و سهامداران خود را به سامانه سازمان امور مالیاتی کشور به آدرس tax.gov.ir تسلیم و مالیات متعلق را پرداخت کنند. علاوه بر این، اداره امور مالیاتی موظف است به اظهارنامه مربوط به آخرین دوره عملیات اشخاص حقوقی، خارج از نوبت، رسیدگی کند. در غیر اینصورت، این اشخاص ممکن است مجازات‌هایی نظیر جرائم مالیاتی، جرائم ارزش افزوده و سایر مجازات‌های قانونی را تحمل کنند؛ همچنین، این اشخاص موظف به نگهداری دفاتر، اسناد و مدارک لازم جهت تشخیص درآمد مشمول مالیات خود هستند.

مقالات مرتبط : مهم ترین نکات حسابداری مالیاتی

مالیات بر ارزش افزوده چیست؟

مالیات بر ارزش افزوده، یکی از انواع مالیات غیرمستقیم و منابع درآمد دولت‌ها است که براساس ارزش افزوده ایجاد شده در مراحل مختلف تولید کالا یا ارائه خدمات، محاسبه و از مصرف‌کننده نهایی دریافت می‌شود. با توجه به آخرین قوانین مالیاتی، محاسبه ارزش افزوده با استفاده از خود اظهاری مالیاتی در سامانه ارزش افزوده انجام می‌گیرد و مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده، ۱۵ روز پس از پایان هر فصل (بهار، تابستان، پاییز و زمستان) معین شده است.

مالیات بر ارزش افزوده چگونه محاسبه می‌شود؟

مودیان پس از کسر مالیاتی که از خرید‌های خود پرداخت کرده‌اند، مالیاتی که از فروش کسب کرده‌اند را محاسبه و سپس مبلغ کسر شده را به عنوان مالیات بر ارزش افزوده به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت می‌نمایند. در واقع، مالیات بر ارزش افزوده به عهده مصرف‌کننده نهایی است و مودیان باید مبلغ مالیاتی که به عنوان قیمت نهایی به مشتریان خود اعمال کرده‌اند، جمع‌آوری و به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت کنند.

نرخ مالیات بر ارزش افزوده

نرخ مالیات بر ارزش افزوده از سال ۱۳۹۴، ۹٪تعیین شده است که برای تمام کالا‌ها و خدمات به جز ۱۷ نوع کالا و خدماتی که در قانون ذکر شده است، اعمال می‌شود. در ضمن، باید توجه داشت که برای سوخت هواپیما ۲۰٪ و برای سیگار ۱۲٪ مالیات بر ارزش افزوده باید پرداخت شود. برای سایر کالا‌ها و خدمات، مالیات بر ارزش افزوده نیز به میزان ۹٪است.

این مالیات، همانند دیگر مالیات‌ها، باید به طور دقیق و کامل در اظهارنامه مالیاتی اعلام و پرداخت شود. در صورتی که این مالیات تا پایان مهلت مقرر پرداخت نشود یا در اظهارنامه مالیاتی ذکر نشود، جرائمی برای متخلفین در نظر گرفته شده است. به عنوان مثال، متخلفان باید ۷۵ درصد از میزان مالیات بر ارزش افزوده را به عنوان جریمه پرداخت کنند؛ بنابراین، اظهارنامه مالیاتی باید مطابق با قانون مالیاتی سازمان امور مالیاتی در موعد مقرر تهیه و ارسال گردد.

انواع مالیات بر ارزش افزوده

همانطور که در قسمت مربوط به مالیات بر ارزش افزوده بیان شد، مالیات بر ارزش افزوده شامل انواع مختلفی است و به طور کلی می‌توان آن را به سه دسته تقسیم کرد:

1. مالیات بر ارزش افزوده تولیدی که برای کالا‌های مصرفی و سرمایه‌ای در نظر گرفته می‌شود و هیچ‌گونه اعتبار مالیاتی به بنگاه‌های اقتصادی تلقی نمی‌شود.
2. مالیات بر ارزش افزوده مصرفی که برای خدمات و کالا‌های مصرفی در نظر گرفته می‌شود و تمام مخارج ناخالص در محاسبه مالیات بر ارزش افزوده مصرفی حذف می‌شوند.
3. مالیات بر ارزش افزوده درآمدی که پس از کسر هزینه‌های جانبی تولید و همچنین استهلاک، بر فروش خالص کالا‌ها اعمال می‌شود.

تفاوت مالیات عملکرد و ارزش افزوده چیست؟

مالیات عملکرد و مالیات بر ارزش افزوده از مهم‌ترین مالیات‌هایی هستند که شرکت‌ها و افراد باید به آن‌ها توجه کنند و در موعد مقرر پرداخت کنند. تفاوت این دو مالیات در نوع و درصد پرداخت آن‌ها است. در مالیات بر ارزش افزوده، مراحل تولید و هزینه‌های مربوط به آن‌ها تعیین‌کننده مقدار مالیات پرداختی هستند، در حالی که در مالیات عملکرد، شرکت‌ها و افراد حقیقی در صورتی که سودآور باشند، موظف به پرداخت مالیات عملکرد خود هستند.

جمع‌بندی

تفاوت اصلی بین مالیات عملکرد و مالیات بر ارزش افزوده در نوع و درصد پرداخت آن‌ها است. در مالیات بر ارزش افزوده، مقدار مالیات پرداختی براساس مراحل تولید و هزینه‌هایی که برای این منظور در نظر گرفته می‌شود، تعیین می‌شود. اما در مالیات عملکرد، شرکت‌ها و اشخاص حقیقی در صورتی که دارای سود باشند مشمول به پرداخت مالیات عملکرد خود می‌باشند.

به طور کلی، شرکت‌ها و اشخاصی که در تمام مراحل تولید و عرضه کالا و خدمات شرکت دارند باید مالیات بر ارزش افزوده را در نظر بگیرند؛ اما برای پرداخت مالیات عملکرد، باید به درآمد حاصل از فروش کالا و خدمات توجه کنند.

در صورتی که شما به دنبال مشاوره در این زمینه هستید، پیشنهاد می­کنیم که به مجموعه رابین محاسب مانا مراجعه کنید. این مجموعه به عنوان یکی از بزرگترین مراکز مشاوره مالی و حسابداری در کشور، توانایی ارائه مشاوره‌های لازم در زمینه مالیات عملکرد و مالیات بر ارزش افزوده را دارد.